Zawierając związek małżeński najczęściej funkcjonujemy w ramach ustroju wspólności majątkowej, który w skrócie sprowadza się do ustalenia, że wszystko
co nabędziemy w trakcie związku małżeńskiego będzie naszym majątkiem wspólnym. Także nasze zarobki są wspólne, co jest często zdziwieniem dla małżonków. Powstaje również odpowiedzialność solidarna małżonków za długi zaciągnięte w okresie małżeństwa na poczet zaspokojenia potrzeb rodziny, o czym stanowi art. 30 §1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Właśnie obawa przed odpowiedzialnością za długi jest motywacją dla ustanowienia rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami. Możemy oczywiście ustanowić rozdzielność majątkową już w momencie zawiązania małżeństwa czy nawet przed samym jego zawarciem, ale powyższe wymaga od nas wizyty u notariusza i zawarcia tzw. umowy majątkowej małżeńskiej. Oczywiście możemy to zrobić w każdym momencie małżeństwa,
ale wymaga to współdziałania obu małżonków.

W sytuacji rozpadu pożycia małżeńskiego zazwyczaj ciężko już o współdziałanie
w tym zakresie pomiędzy małżonkami i konieczne jest wystąpienie do Sądu w trybie
art. 52kro o ustanowienie przymusowego ustroju rozdzielności majątkowej. Z takim powództwem możemy wystąpić, gdy zachodzą ważne powody dla ustanowienia rozdzielności majątkowej.

Najczęstszym powodem ustanowienia rozdzielności majątkowej jest brak porozumienia co do zarządzania majątkiem wspólnym. Najczęściej powyższe ma postać trwonienia majątku przez jednego z małżonków, zaciągania zobowiązań bez porozumienia
z drugim małżonkiem lub też problemów na tle uzależnienia.

Warto pamiętać o orzecznictwie Sądu Najwyższego, które wskazuje, że separacja faktyczna pomiędzy małżonkami może również być ważnym powodem dla ustanowienia rozdzielności majątkowej.

Obawa przed odpowiedzialnością za długi jest często duża, ale zawsze należy rozważyć czy rzeczywiście nam się opłaca ustanowienie rozdzielności majątkowej,
w szczególności, gdy jesteśmy małżonkiem słabszym ekonomicznie i to druga strona spłacana wspólne zobowiązanie za kredyt hipoteczny. Póki mamy wspólność majątkową to spłaca taki kredyt z majątku wspólnego, ale jak ustanowimy rozdzielność majątkową to mogą się pojawić roszczenia o zwrot połowy wpłaconych rat kredytu. Podobnie jeśli drugi z małżonków kupuje różne ruchomości to będą one wchodziły do majątku wspólnego i podlegały podziałowi, 
a gdy ustalimy rozdzielność majątkową to będzie już majątek odrębny,
do którego nie będziemy mieli prawa.

Z powyższych względów przed podjęciem decyzji o rozdzielności majątkowej trzeba uważnie przeanalizować swoją sytuację finansową, ze skorzystaniem z usług choćby darmowej pomocy prawnej, którą możemy uzyskać w Punktach Bezpłatnej Pomocy Prawnej
lub Poradnictwa Obywatelskiego.