Osoby pokrzywdzone przestępstwem rzadko czytają pouczenia, które wręcza się im podczas postępowania przygotowawczego i nie mają świadomości, że z momentem zamknięcia postępowania przygotowawczego i skierowania aktu oskarżenia przestają być stroną postępowania, a ich rola ogranicza się do bycia świadkiem, co prawda szczególnym gdyż pokrzywdzonym, ale tracą możliwość wpływania na postępowanie sądowe.

W celu dalszego utrzymania statusu strony powinniśmy jak najszybciej po uzyskaniu informacji o przekazaniu aktu oskarżenia do Sądu czy wniosku o dobrowolne poddanie się karze bez przeprowadzania postępowania dowodowego złożyć oświadczenie, że chcemy występować w sprawie w charakterze oskarżyciela posiłkowego.

Ważne abyśmy zdążyli złożyć takie oświadczenie przed otworzeniem przewodu sądowego, tj. przed odczytaniem aktu oskarżenia oskarżonemu na rozprawie głównej.
W sprawach z rozległym stanem faktycznym, gdzie oskarżony składa obszerne wyjaśnienia bądź jest wielu pokrzywdzonych może zdarzyć się, że przewód sądowy otwarty będzie wcześniej niż termin naszego przesłuchania na sprawie. Z tego względu lepiej nie zwlekać ze złożeniem oświadczenia.

Bycie stroną procesu powoduje, że jesteśmy uprawnieni do przeglądania akt, robienia z nich fotokopii czy żądania odpisów. Mamy również prawo zgłaszania wniosków dowodowych czy zadawania pytań świadkom bądź samemu oskarżonemu o ile ten wyrazi zgodę na odpowiedzi na pytania. Ponadto Sąd będzie nas powiadamiał o każdym terminie rozpraw, co umożliwi nam choćby orientowanie się czy sprawa się zakończyła. W przypadku, gdybyśmy byli niezadowoleni z wyniku procesu karnego to będzie przysługiwało nam prawo do wniesienia środka odwoławczego.

Sąd również oskarżyciela posiłkowego zapyta o oczekiwania co do kary czy środków karnych bądź też umożliwi wygłoszenie mowy końcowej. Oczywiście w tym zakresie możemy wskazać, że wnosimy jak Prokurator czy wg uznania Sądu, ponieważ często ciężko nam wskazać jakie jest konkretnie żądanie co do wymiaru kary.

Takich uprawnień jak opisano powyżej nie będziemy mieli, gdy poprzestaniemy
na byciu wyłącznie pokrzywdzonym nie występującym jako oskarżyciel posiłkowy.

Występowanie jako oskarżyciel posiłkowy nie wiąże się z żadnymi kosztami sądowymi po naszej stronie, a powiadamianie nas o terminie sprawy nie wiąże się
z obowiązkiem przybycia. Wyłącznie gdy otrzymamy wezwanie do przesłuchania jako świadek to musimy się stawić, a tak nasza obecność jest prawem, a nie obowiązkiem.