Hobby odgrywa niezwykle istotną rolę w życiu młodych ludzi, stanowiąc skuteczną ochronę przed podejmowaniem ryzykownych zachowań. Angażowanie się w pasje i zainteresowania dostarcza młodzieży wielu korzyści, które przyczyniają się do ich prawidłowego rozwoju emocjonalnego, społecznego i poznawczego. Nie będzie przesadą stwierdzenie, że odpowiednio ukierunkowana i wspierana pasja uratowała zdrowie i życie wielu młodych ludzi zagrożonych wykluczeniem, uzależnieniami i przestępczością.

Przede wszystkim, hobby zapewnia młodym ludziom konstruktywny sposób spędzania wolnego czasu. Zamiast nudzić się i szukać wrażeń w niebezpiecznych aktywnościach, młodzież może poświęcić energię na rozwijanie swoich zainteresowań. Niezależnie od tego, czy jest to sport, sztuka, muzyka czy inne pasje – hobby angażuje umysł i ciało, dostarczając przyjemności, pozytywnych bodźców i satysfakcji. To sprawia, że młodzi ludzie mają mniejszą tendencję, by sięgać po używki czy angażować się w ryzykowne zachowania.

Regularne uprawianie hobby pomaga również w budowaniu poczucia własnej wartości i pewności siebie. Doskonalenie umiejętności w wybranej dziedzinie, osiąganie małych sukcesów i stawianie sobie wyzwań wzmacnia samoocenę młodego człowieka. Pewność siebie i pozytywny obraz własnej osoby sprawiają, że młodzież jest mniej podatna na negatywne wpływy rówieśników i bardziej odporna na presję grupy, która często prowadzi do ryzykownych zachowań. Kiedy dziecko spełnia się w jakimś obszarze, z którego czerpie wystarczająco duże poczucie sprawczości, nie musi już udowadniać jej w szkodliwy sposób w innych bszarach, choćby pod wpływem prowokacji.

Hobby może też pełnić funkcję wentyla bezpieczeństwa, pomagając w radzeniu sobie ze stresem i trudnymi emocjami. Wielu młodych ludzi sięga po używki lub podejmuje ryzykowne działania właśnie po to, by uciec od napięcia i problemów. Tymczasem pasja dostarcza zdrowego sposobu na rozładowanie stresu i wyrażenie emocji. Niezależnie od rodzaju pasji i aktywności, większość hobby pomaga młodzieży w regulacji emocjonalnej.

Nie można też pominąć aspektu społecznego. Wiele form hobby umożliwia nawiązywanie nowych znajomości i budowanie relacji z ludźmi o podobnych zainteresowaniach. Dzięki temu młodzi ludzie mogą zaspokoić podstawową potrzebę przynależności i akceptacji w zdrowy sposób, nie uciekając się do ryzykownych zachowań, żeby w szkodliwy dla siebie lub innych sposób zaimponować rówieśnikom. Wspólne pasje integrują, uczą współpracy i dostarczają wsparcia ze strony grupy. Nierzadko znajomości powstające właśnie przy okazji realizacji hobby pozostają z nami przez długie lata czy zmieniają się w dożywotnie przyjaźnie.

Hobby pomaga również w kształtowaniu charakteru i ważnych cech osobowości. Regularne praktykowanie wybranej aktywności uczy wytrwałości, samodyscypliny i odpowiedzialności. Młodzi ludzie uczą się, że aby osiągnąć cel, potrzeba czasu i systematycznej pracy. Te cechy charakteru są niezwykle cenne w dorosłym życiu i stanowią przeciwwagę dla impulsywności i poszukiwania natychmiastowej gratyfikacji, które często prowadzą do ryzykownych zachowań. Pasja, która jest odpowiedzią na naturalne ukierunkowanie i zaciekawienie dziecka daje na tyle dużo satysfakcji, że jest w stanie motywować do wytrwałych działań, prób mimo niepowodzeń i stopniowego specjalizowania się w danej dziedzinie. Efekt ten oczywiście będzie mniejszy w przypadku zajęć bardziej sugerowanych czy wręcz narzucanych przez opiekunów, którzy uważają, że dziecko musi mieć pasję.

Pasja może być źródłem inspiracji i planów na przyszłość, może przerodzić się w pomysł na karierę zawodową lub studia. Młodzi ludzie, którzy mają jasno określone cele i marzenia, są mniej skłonni do podejmowania zachowań, które mogłyby zagrozić ich przyszłości. Poczucie być na „swojej drodze” jest źródłem pozytywnej motywacji wewnętrznej i ma dużą moc powstrzymywania przed rezygnacją czy zagrażaniu tej drodze przez szkodliwe zachowania.

Hobby może również odgrywać ważną rolę w profilaktyce uzależnień. Angażowanie się w pasje i aktywności pochłania czas i energię, pozostawiając mniej miejsca na eksperymenty z substancjami psychoaktywnymi. Ponadto, wiele form hobby, takich jak sport czy muzyka, jest po prostu niezgodnych z używaniem narkotyków czy alkoholu. Młodzież, która w pełni poświęca się swojej pasji, ma mniejszą motywację, by sięgać po środki odurzające.

Nie można też pominąć wpływu hobby na sferę zdrowia fizycznego i psychicznego. Wiele form aktywności, jak sport czy taniec, kreatywne hobby, takie jak malowanie czy gra na instrumencie wspierają prawidłowy rozwój organizmu, układu nerwowego, a także poprawiają samopoczucie i poziom energii. Ułatwiają radzenie sobie ze stresem, rozregulowaniem hormonalnym i depresyjnymi nastrojami, które są naturalnie wpisane w dojrzewanie. Młodzi ludzie, którzy czują się dobrze pod względem fizycznym i psychicznym, są mniej skłonni do sięgania po substancje uzależniające czy podejmowania innych ryzykownych zachowań.

Podsumowując, hobby odgrywa kluczową rolę w ochronie młodzieży przed angażowaniem się w zachowania ryzykowne. Zapewniając konstruktywne spędzanie czasu wolnego, budując poczucie własnej wartości, dostarczając zdrowych sposobów radzenia sobie z emocjami, kształtując ważne cechy charakteru oraz inspirując do stawiania celów – pasje i zainteresowania młodych ludzi stanowią istotną alternatywę dla niebezpiecznych aktywności. Dlatego też rodzice, nauczyciele i opiekunowie powinni aktywnie wspierać i rozwijać hobby wśród młodzieży, traktując je jako cenną inwestycję w ich przyszłość, przy czym warto raz jeszcze podkreślić, że hobby będzie spełniać swoje pozytywne funkcje wtedy, kiedy będzie wynikało z ciekawości, predyspozycji i potrzeb dziecka, a nie rodzica. Zbyt często rodzice próbują uprawiać tzw. „projekt dziecko” przymuszając je do wielu dodatkowych zajęć rzekomo nastawionych na rozwijanie pasji i talentów, a przynoszących niekiedy więcej szkody niż pożytku, prowadząc do syndromu wypalenia i chronicznego zmęczenia.

Na koniec możemy wymienić kilka przykładów obszarów, w których często młodzi ludzie odnajdują swoje pasje:

  • Sport i aktywność fizyczna  – np. piłka nożna, koszykówka, siatkówka, pływanie, bieganie, jazda na rowerze, tenis czy sporty walki. Sport rozwija kondycję fizyczną, uczy pracy zespołowej i dyscypliny.
  • Muzyka – nauka gry na instrumencie (gitara, pianino, perkusja), śpiew, komponowanie. Rozwija kreatywność, cierpliwość i umiejętność wyrażania emocji.
  • Sztuki plastyczne – malarstwo, rysunek, rzeźba, fotografia. Pozwalają na ekspresję artystyczną i rozwijają wyobraźnię.
  • Taniec – różne style, od baletu po hip-hop. Łączy aktywność fizyczną z ekspresją artystyczną.
  • Programowanie i robotyka – nauka kodowania, tworzenie aplikacji, budowanie robotów. Rozwija logiczne myślenie i przygotowuje do przyszłej kariery w IT.
  • Wolontariat – pomoc w schroniskach dla zwierząt, działalność charytatywna. Uczy empatii i odpowiedzialności społecznej.
  • Ogrodnictwo i uprawa roślin – rozwija cierpliwość, uczy odpowiedzialności i kontaktu z naturą.
  • Gotowanie i pieczenie – rozwija kreatywność, uczy praktycznych umiejętności życiowych.
  • Czytanie i pisanie – np. prowadzenie bloga, pisanie opowiadań. Rozwija wyobraźnię i umiejętności językowe.
  • Gry planszowe i strategiczne – uczą logicznego myślenia, planowania i interakcji społecznych.
  • Fotografia – rozwija zmysł estetyczny i uczy obserwacji świata.
  • Majsterkowanie i DIY – uczy praktycznych umiejętności i rozwija kreatywność.
  • Nauka języków obcych – poszerza horyzonty i przygotowuje do funkcjonowania w globalnym świecie.
  • Astronomia amatorska – rozbudza ciekawość naukową i uczy cierpliwości.
  • Teatr amatorski – rozwija umiejętności aktorskie, pewność siebie i pracę zespołową.