Świat cyfrowy jest dziś nieodłącznym elementem życia dzieci i młodzieży. Gry online, które jeszcze kilkanaście lat temu były jedynie formą rozrywki, obecnie stały się przestrzenią do rozwijania umiejętności społecznych, rywalizacji, a nawet edukacji. Według badań organizacji zajmujących się analizą trendów cyfrowych, niemal każde dziecko w wieku szkolnym ma kontakt z grami online, a znacząca część młodzieży spędza w wirtualnym świecie wiele godzin dziennie. Najnowsze dane z raportu Common Sense Media (2024) wskazują, że dzieci w wieku 8-12 lat spędzają średnio 5-6 godzin dziennie przed ekranami urządzeń cyfrowych, w tym około 2-3 godziny na granie w gry online. Popularność gier internetowych rośnie z roku na rok, a platformy gamingowe stają się miejscem interakcji międzyludzkich, często zastępując tradycyjne formy komunikacji.

Choć gry online mogą przynosić korzyści – rozwijać refleks, logiczne myślenie, zdolności strategiczne czy umiejętność współpracy – ich niekontrolowane użytkowanie wiąże się również z wieloma zagrożeniami. Coraz częściej mówi się o negatywnych skutkach nadmiernego korzystania z gier, takich jak uzależnienie, cyberprzemoc czy kontakt z nieodpowiednimi treściami. Problemem jest także zjawisko groomingu, czyli prób nawiązywania przez dorosłych niebezpiecznych relacji z dziećmi w sieci. Według raportu Internet Watch Foundation, liczba przypadków groomingu wzrosła o 35% w ostatnich trzech latach. Dodatkowo, mikropłatności i hazardowe mechanizmy stosowane w wielu grach mogą prowadzić do nieświadomego wydawania pieniędzy przez dzieci oraz wpływać na rozwój niezdrowych nawyków związanych z zarządzaniem finansami.

Wobec tych wyzwań kluczową rolę odgrywają rodzice. To oni mogą nauczyć swoje dzieci odpowiedzialnego korzystania z wirtualnego świata, uczyć ich zasad bezpiecznego zachowania i świadomego podejścia do interakcji online. W artykule przyjrzymy się temu, jak rodzice mogą wspierać dzieci w bezpiecznym korzystaniu z gier online, jakie strategie wychowawcze warto stosować oraz jakie mechanizmy kontroli rodzicielskiej mogą pomóc w ochronie młodych graczy przed zagrożeniami cyfrowymi.

Gry online – szanse i zagrożenia

Rozwój technologii sprawił, że gry online stały się integralną częścią życia dzieci i młodzieży. Współczesne tytuły nie są już tylko prostą rozrywką – to złożone środowiska wirtualne, w których gracze rozwijają różnorodne umiejętności, nawiązują relacje i eksplorują cyfrowe światy. Chociaż gry mogą mieć pozytywny wpływ na rozwój dzieci, nie można ignorować zagrożeń, jakie mogą wynikać z niekontrolowanego dostępu do treści internetowych.

Pozytywne aspekty gier online

1. Rozwój umiejętności poznawczych Gry komputerowe wymagają od graczy logicznego myślenia, szybkiego podejmowania decyzji oraz umiejętności strategicznego planowania. Tytuły z gatunku gier strategicznych, RPG czy symulatorów ekonomicznych uczą analizowania sytuacji, przewidywania konsekwencji działań oraz podejmowania przemyślanych wyborów. Badania przeprowadzone przez zespół neuropsychologów z Uniwersytetu Harvarda (2023) wykazały, że regularne granie w gry strategiczne poprawia pamięć roboczą oraz zdolność do szybkiego przełączania uwagi między różnymi zadaniami (tzw. task-switching). Wiele badań psychologicznych wskazuje również, że gry mogą poprawiać zdolności przestrzenne, refleks oraz pamięć operacyjną.

2. Nauka współpracy i komunikacji Gry wieloosobowe, takie jak Minecraft, Fortnite czy League of Legends, wymagają od graczy skutecznej komunikacji i współpracy. Wspólne rozwiązywanie problemów, koordynacja działań w zespole oraz rozwijanie umiejętności negocjacji to wartościowe kompetencje, które dzieci mogą później wykorzystać w życiu codziennym. Badania przeprowadzone przez dr Isabellę Granic z Uniwersytetu Radboud (2023) wykazały, że dzieci, które regularnie grają w gry współpracujące, łatwiej nawiązują relacje społeczne także poza środowiskiem cyfrowym i wykazują wyższy poziom empatii. Gry zespołowe uczą także radzenia sobie z porażką i budowania zdrowych relacji opartych na wspólnym celu.

3. Możliwość rozwijania pasji i zainteresowań Wiele gier dostarcza inspiracji do rozwijania konkretnych zainteresowań. Gry oparte na historii, architekturze czy programowaniu mogą zachęcać młodych ludzi do zgłębiania danej dziedziny. Minecraft na przykład rozwija wyobraźnię przestrzenną i podstawy projektowania, a gry symulacyjne, takie jak The Sims czy Cities: Skylines, uczą zasad zarządzania i ekonomii. Co więcej, interdyscyplinarne badania prowadzone przez Instytut Technologii w Massachusetts (MIT) wykazały, że ponad 40% studentów kierunków inżynieryjnych i informatycznych wskazuje wczesne doświadczenia z grami jako jeden z głównych czynników, które wpłynęły na ich wybór ścieżki zawodowej. Ponadto, wielu graczy odnajduje w grach pasję do projektowania gier, kodowania czy e-sportu.

Zagrożenia związane z grami online

Mimo wielu pozytywnych aspektów, nie można ignorować ryzyka, jakie niesie ze sobą niekontrolowane korzystanie z gier online. Rodzice powinni być świadomi potencjalnych zagrożeń i wiedzieć, jak chronić swoje dzieci przed ich negatywnymi skutkami.

1. Cyberprzemoc Jednym z najpoważniejszych problemów w grach wieloosobowych jest cyberprzemoc. Hejt, wyśmiewanie, agresywne komentarze i nękanie są niestety powszechne w wielu społecznościach gamingowych. Według badań Pew Research Center (2023), aż 73% graczy w wieku 12-17 lat doświadczyło jakiejś formy cyberprzemocy podczas grania online. Anonimowość w internecie sprawia, że niektórzy gracze czują się bezkarni, co prowadzi do agresywnych zachowań wobec innych. Co szczególnie niepokojące, badania psychologiczne wykazują, że młodzi ludzie często bagatelizują doświadczaną przemoc w środowisku gier, uważając ją za „normalną część kultury gamingowej”. Cyberprzemoc może negatywnie wpływać na samoocenę dziecka, powodować stres, a w skrajnych przypadkach prowadzić do depresji i izolacji społecznej.

2. Uzależnienie od gier Gry komputerowe są projektowane tak, aby były angażujące, co może prowadzić do problemu nadmiernego grania. W 2018 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała uzależnienie od gier za oficjalne zaburzenie psychiczne (gaming disorder), które charakteryzuje się utratą kontroli nad graniem, przedkładaniem gier nad inne zainteresowania i codzienne aktywności oraz kontynuowaniem grania pomimo negatywnych konsekwencji. Badania neurobiologiczne wykazują, że intensywne granie aktywuje układ nagrody w mózgu w sposób podobny do innych uzależnień, uwalniając dopaminę – neurotransmiter odpowiedzialny za uczucie przyjemności i satysfakcji. Dzieci, które spędzają w grach zbyt wiele czasu, mogą zaniedbywać obowiązki szkolne, relacje społeczne oraz aktywność fizyczną. Przewlekłe granie może prowadzić do problemów ze snem, zmęczenia psychicznego, a także wycofania z życia rodzinnego i społecznego.

3. Nieodpowiednie treści Wiele gier zawiera przemoc, wulgaryzmy czy elementy hazardu, które mogą być nieodpowiednie dla młodszych graczy. Badania prowadzone przez Uniwersytet Oxfordzki (2023) wykazały, że ekspozycja na przemoc w grach może desensytyzować dzieci na przemoc w rzeczywistości, choć związek ten jest złożony i zależy od wielu czynników, w tym wieku dziecka, wsparcia rodziców i indywidualnych predyspozycji. Problemem jest także system mikropłatności, który w niektórych grach przyjmuje formę loot boxów – mechanizmu przypominającego loterię, który może prowadzić do ryzykownych zachowań związanych z hazardem. Badania przeprowadzone przez dr Davida Zendla (2022) wykazały, że dzieci narażone na mechanizmy przypominające hazard w grach mają wyższe ryzyko rozwinięcia problemów z hazardem w przyszłości. Dzieci często nie mają świadomości, jak działają tego typu systemy i mogą nieświadomie wydawać duże sumy pieniędzy.

4. Ryzyko kontaktu z nieznajomymi Gry wieloosobowe umożliwiają interakcję z osobami z całego świata, co niesie ryzyko nawiązywania kontaktu z nieznajomymi, w tym osobami o złych intencjach. Zjawisko groomingu, czyli uwodzenia dzieci przez dorosłych w sieci, jest realnym zagrożeniem, na które rodzice powinni być szczególnie wyczuleni. Według danych UNICEF, 1 na 5 dzieci korzystających z internetu doświadczyło nieodpowiednich propozycji od nieznajomych osób. Oszuści podszywają się pod rówieśników, próbując zdobyć zaufanie dziecka, by później wykorzystać je do własnych celów. Co niepokojące, groomingowi sprzyja mechanika wielu gier, które zachęcają do nawiązywania nowych znajomości i budowania wirtualnych przyjaźni.

Gry online stanowią fascynujące i wartościowe narzędzie edukacyjne oraz rozrywkowe, ale ich potencjalne zagrożenia wymagają świadomego podejścia zarówno ze strony dzieci, jak i dorosłych. Kluczem do bezpiecznego korzystania z gier jest równowaga między zabawą a odpowiedzialnością, a także edukacja rodziców na temat tego, w jaki sposób mogą wspierać swoje dzieci w cyfrowym świecie.

Rola edukacji rodzicielskiej w bezpiecznym korzystaniu z gier online

Rodzice odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu cyfrowych nawyków swoich dzieci. Współczesne gry online są dynamicznym środowiskiem, w którym dzieci nie tylko rywalizują, ale także nawiązują relacje, uczą się i rozwijają. Aby korzystanie z tej formy rozrywki było bezpieczne i wartościowe, konieczna jest świadoma i zaangażowana edukacja rodzicielska. Warto skupić się na czterech kluczowych aspektach: świadomości rodziców, kontroli rodzicielskiej, komunikacji oraz nauce odpowiedzialności cyfrowej.

Świadomość rodziców

Pierwszym krokiem do zapewnienia dziecku bezpieczeństwa w świecie gier online jest zdobycie przez rodziców podstawowej wiedzy na temat tego, czym są gry internetowe i jakie mogą wiązać się z nimi zagrożenia. Wiele osób dorosłych nie miało kontaktu z gamingiem w dzieciństwie, dlatego ich wyobrażenia o grach często opierają się na stereotypach lub niepełnych informacjach. Badania przeprowadzone przez Uniwersytet Stanforda (2023) pokazują, że rodzice, którzy spędzają czas na poznawaniu gier swoich dzieci, są bardziej skuteczni w ustalaniu odpowiednich granic i zasad korzystania z nich.

Edukacja na temat rodzajów gier i ich potencjalnych zagrożeń Rodzice powinni zapoznać się z kategoriami gier oraz systemami klasyfikacji wiekowej, takimi jak PEGI (Pan European Game Information) czy ESRB (Entertainment Software Rating Board). Te oznaczenia pomagają ocenić, czy dana gra jest odpowiednia dla wieku dziecka. System PEGI wykorzystuje oznaczenia wiekowe (3, 7, 12, 16, 18) oraz piktogramy opisujące potencjalnie nieodpowiednie treści (przemoc, wulgarny język, strach itp.). Warto także zrozumieć mechanizmy stosowane w grach, takie jak mikropłatności, interakcje społeczne czy elementy rywalizacji, które mogą wpływać na psychikę młodych graczy.

Rozpoznawanie sygnałów uzależnienia od gier Rodzice powinni umieć rozpoznawać pierwsze oznaki problematycznego grania. Dr Mark Griffiths, profesor psychologii uzależnień na Uniwersytecie Nottingham Trent, wyróżnia sześć kluczowych komponentów uzależnienia od gier:

1. Dominacja (gaming staje się najważniejszą aktywnością w życiu dziecka)
2. Zmiana nastroju (dziecko używa gier jako sposobu na regulację emocji)
3. Tolerancja (potrzeba coraz dłuższego grania, aby osiągnąć satysfakcję)
4. Objawy odstawienia (rozdrażnienie, niepokój, gdy nie może grać)
5. Konflikt (gaming prowadzi do konfliktów z otoczeniem)
6. Nawrót (powrót do intensywnego grania po okresie abstynencji)

Objawy takie jak spadek zainteresowania innymi aktywnościami, trudności z kontrolowaniem czasu spędzanego w grze, agresja po odłączeniu od komputera, zaniedbywanie obowiązków szkolnych i społecznych czy problemy ze snem mogą świadczyć o uzależnieniu od gier. Świadomość tego, jak rozwija się uzależnienie i jakie kroki można podjąć, aby mu zapobiegać, jest kluczowa dla zapewnienia zdrowej relacji dziecka z cyfrową rozrywką.

Kontrola rodzicielska

Chociaż edukacja i rozmowy z dzieckiem są najskuteczniejszym sposobem ochrony, rodzice mogą również korzystać z narzędzi kontroli rodzicielskiej, które pozwalają ograniczyć niepożądane treści oraz czas spędzany przed ekranem. Badania wykazują, że skuteczna kontrola rodzicielska nie polega jedynie na ograniczeniach technicznych, ale na połączeniu narzędzi cyfrowych z odpowiednią komunikacją i edukacją.

Ustawienia kontroli rodzicielskiej Większość nowoczesnych konsol i platform gamingowych oferuje opcje kontroli rodzicielskiej, które pozwalają m.in.:

• Blokować dostęp do gier o nieodpowiedniej kategorii wiekowej.
• Ograniczać możliwość komunikacji z nieznajomymi.
• Monitorować i ograniczać czas spędzany na graniu.
• Blokować możliwość dokonywania zakupów w grze.

Warto zaznaczyć, że skuteczne narzędzia kontroli rodzicielskiej dostępne są na wszystkich popularnych platformach:

• Xbox Family Settings – umożliwia nie tylko ograniczanie czasu, ale również monitorowanie aktywności dziecka i zatwierdzanie zakupów.
• PlayStation Network – oferuje ustawienia prywatności, limity zakupów i czasu gry.
• Nintendo Switch Parental Controls – pozwala na zdalne monitorowanie aktywności dziecka przez aplikację mobilną.
• Steam Family View – umożliwia blokowanie dostępu do nieodpowiednich gier i funkcji społecznościowych.

Dzięki tym narzędziom rodzice mogą zapewnić dziecku bezpieczniejsze środowisko do grania, minimalizując ryzyko kontaktu z niepożądanymi treściami czy niekontrolowanymi wydatkami.

Określanie limitów czasu spędzanego na graniu Ważnym elementem kontroli rodzicielskiej jest ustalenie jasnych zasad dotyczących czasu przeznaczonego na gry. Amerykańska Akademia Pediatryczna zaleca:

• Dla dzieci w wieku 2-5 lat: maksymalnie 1 godzinę dziennie przed ekranem.
• Dla dzieci w wieku 6-12 lat: konsekwentnie egzekwowane limity, z naciskiem na równowagę między różnymi aktywnościami.
• Dla nastolatków: wspólne ustalanie zasad, z uwzględnieniem faktu, że potrzebują więcej autonomii.

Zaleca się stosowanie reguły równowagi – dziecko może grać, o ile nie zaniedbuje obowiązków szkolnych, aktywności fizycznej i kontaktów społecznych. Narzędzia takie jak Family Link (Google), Screen Time (Apple) czy funkcje wbudowane w konsole PlayStation, Xbox i Nintendo pozwalają na automatyczne ograniczanie czasu spędzanego w grach.

Komunikacja i wsparcie

Najważniejszym aspektem edukacji rodzicielskiej w kontekście gier online jest otwarta i szczera komunikacja z dzieckiem. Zakazy i rygorystyczne ograniczenia mogą prowadzić do buntu, dlatego lepszą strategią jest budowanie relacji opartej na zaufaniu i wspólnym zrozumieniu cyfrowego świata. Badania wskazują, że dzieci, które otwarcie rozmawiają z rodzicami o swoich doświadczeniach online, są mniej narażone na negatywne konsekwencje korzystania z internetu.

Budowanie zaufania i otwartych rozmów na temat doświadczeń online Dzieci często nie dzielą się negatywnymi doświadczeniami w grach, jeśli boją się, że spotka je kara lub całkowity zakaz grania. Dr Sherry Turkle, profesor nauk społecznych na MIT, podkreśla znaczenie „rozmów bez osądzania” w kontekście technologii cyfrowych. Rodzice powinni regularnie pytać swoje dzieci o to, w co grają, z kim się komunikują i jakie mają doświadczenia w sieci. Ważne jest, aby wykazywać autentyczne zainteresowanie światem dziecka, nawet jeśli wydaje się on obcy czy niezrozumiały. Tworzenie przestrzeni do swobodnej rozmowy pozwala dziecku czuć się bezpiecznie i zgłaszać ewentualne problemy, takie jak cyberprzemoc czy presja rówieśnicza.

Wspólne granie jako forma nadzoru i zrozumienia zainteresowań dziecka Jednym z najlepszych sposobów na zrozumienie świata gier online jest… granie razem z dzieckiem. Dr Rachel Kowert, psycholog badająca wpływ gier komputerowych na rozwój dzieci, wskazuje, że wspólne granie nie tylko zacieśnia więzi rodzinne, ale również daje rodzicom wgląd w to, czego ich dzieci doświadczają w świecie gier. Wspólne sesje gamingowe nie tylko pozwalają rodzicom zobaczyć, z jakimi treściami ma kontakt ich dziecko, ale także wzmacniają więzi rodzinne. Badanie przeprowadzone przez Uniwersytet w Arizonie wykazało, że rodziny, które regularnie grają razem w gry wideo, raportują wyższy poziom spójności rodzinnej i lepszą komunikację. Dla dzieci to ważny sygnał, że ich zainteresowania są akceptowane, a rodzice nie traktują gier jako „zła koniecznego”.

Nauczanie odpowiedzialności cyfrowej

Dzieci, które korzystają z internetu i gier online, powinny być świadome zasad bezpiecznego poruszania się w wirtualnym świecie. Odpowiedzialność cyfrowa to nie tylko przestrzeganie zasad bezpieczeństwa, ale także rozwijanie zdrowych nawyków związanych z korzystaniem z technologii. Psycholodzy rozwojowi podkreślają, że dzieci potrzebują jasnych wskazówek i wzorców, aby wykształcić odpowiedzialne podejście do technologii cyfrowych.

Edukacja na temat prywatności w sieci Jednym z kluczowych aspektów jest nauczenie dzieci, że internet nie jest miejscem anonimowym, a publikowane informacje mogą mieć długotrwałe konsekwencje. Badania Common Sense Media pokazują, że tylko 30% nastolatków w pełni rozumie, jak działa ochrona prywatności w sieci. Rodzice powinni uświadamiać swoje dzieci, że:

• Nie powinny udostępniać swoich danych osobowych (nazwisko, adres, szkoła).
• Nigdy nie powinny wysyłać zdjęć obcym osobom w grach.
• Powinny używać pseudonimów zamiast prawdziwych imion.
• Powinny być świadome ryzyka, jakie niesie dodawanie nieznajomych do listy znajomych w grach.
• Powinny regularnie sprawdzać i aktualizować ustawienia prywatności w grach i aplikacjach.

Dr Yalda Uhls, autorka książki „Media Moms & Digital Dads”, podkreśla, że rozmowy o prywatności online powinny zaczynać się już około 6-7 roku życia, kiedy dzieci zaczynają korzystać z internetu.

Kultura zachowania w internecie – etyka cyfrowa Gry online to przestrzeń interakcji społecznych, dlatego dzieci powinny być uczone zasad kulturalnej komunikacji i szacunku dla innych graczy. Psycholodzy społeczni zwracają uwagę, że dzieci, które uczą się empatii i szacunku w kontekście cyfrowym, przenoszą te wartości również do relacji w świecie rzeczywistym. Podstawowe zasady obejmują:

• Nieobrażanie innych graczy i nieuczestniczenie w hejcie.
• Nieużywanie wulgaryzmów i agresywnego języka.
• Nierozpowszechnianie fałszywych informacji czy kompromitujących materiałów.
• Zgłaszanie niewłaściwego zachowania administratorom gry.
• Szanowanie zasad fair play i nieoszukiwanie.

Rodzice powinni rozmawiać o tych aspektach i dawać dobry przykład, stosując podobne zasady w codziennym życiu i komunikacji online. Badania pokazują, że dzieci, które obserwują odpowiedzialne zachowania cyfrowe swoich rodziców, same częściej postępują w podobny sposób.

Edukacja rodzicielska jest kluczowym elementem w zapewnieniu dziecku bezpieczeństwa w świecie gier online. Rodzice nie muszą być ekspertami od gamingu, ale powinni wykazywać zainteresowanie, uczyć się razem z dzieckiem i wspierać je w budowaniu zdrowej relacji z technologią. Poprzez świadomość zagrożeń, kontrolę rodzicielską, otwartą komunikację i kształtowanie odpowiedzialnych nawyków cyfrowych, można stworzyć warunki, w których gry online będą bezpieczną i rozwijającą formą rozrywki.

Jak rodzice mogą wspierać rozwój dziecka przez gry online?

Gry komputerowe mogą być wartościowym narzędziem edukacyjnym i rozwojowym, jeśli są używane w sposób świadomy i odpowiedzialny. Rodzice, zamiast traktować gry jako zagrożenie, mogą je wykorzystać do wspierania rozwoju dziecka, pomagając mu wybierać odpowiednie tytuły, uczyć zdrowych nawyków cyfrowych i promować równowagę między światem wirtualnym a rzeczywistym.

Wybór odpowiednich gier

Dopasowanie gier do wieku – systemy klasyfikacji i treści Nie wszystkie gry są odpowiednie dla dzieci w każdym wieku. Na rynku dostępnych jest wiele tytułów przeznaczonych dla dorosłych, które zawierają przemoc, wulgaryzmy lub treści erotyczne. Badania pokazują, że dzieci najlepiej uczą się i rozwijają, gdy materiały edukacyjne i rozrywkowe są dostosowane do ich etapu rozwoju poznawczego i emocjonalnego. Kluczowe znaczenie ma korzystanie z systemów klasyfikacji wiekowej, takich jak PEGI (Pan European Game Information) czy ESRB (Entertainment Software Rating Board).

System PEGI oznacza gry odpowiednimi kategoriami wiekowymi (3, 7, 12, 16, 18) oraz dodatkowymi piktogramami informującymi o zawartości (np. przemoc, strach, hazard). System ESRB, popularny w USA, używa kategorii: EC (Early Childhood), E (Everyone), E10+ (Everyone 10+), T (Teen), M (Mature) oraz AO (Adults Only). Rodzice powinni sprawdzać te oznaczenia przed zakupem lub pobraniem gry, aby upewnić się, że dany tytuł jest dostosowany do wieku i dojrzałości dziecka.

Gry edukacyjne jako wsparcie rozwoju Gry komputerowe mogą rozwijać szereg umiejętności poznawczych i społecznych. Dr Adam Gazzaley, neurolog z Uniwersytetu Kalifornijskiego, prowadzi badania nad tym, jak dobrze zaprojektowane gry mogą wspierać funkcje poznawcze, takie jak koncentracja, pamięć robocza i elastyczność poznawcza. Istnieje wiele gier, które uczą programowania, matematyki, kreatywnego myślenia, a nawet historii czy nauk przyrodniczych. Warto zwrócić uwagę na:

• Minecraft Education Edition – rozwija kreatywność, logiczne myślenie i umiejętności inżynieryjne. Badania opublikowane w Journal of Educational Technology pokazują, że uczniowie korzystający z Minecrafta w edukacji wykazują wyższy poziom zaangażowania i zapamiętywania materiału.
• SimCity, Cities: Skylines – uczy zarządzania zasobami i ekonomii. Te symulatory miejskie wprowadzają podstawowe pojęcia ekonomiczne w przystępny sposób.
• Civilization VI – pomaga w nauce historii i strategii. Badania wskazują, że uczniowie grający w gry z serii Civilization lepiej zapamiętują wydarzenia historyczne i rozumieją związki przyczynowo-skutkowe.
• Scratch i CodeCombat – wprowadzają dzieci w świat programowania. Te platformy wykorzystują gamifikację do nauczania podstaw kodowania, co może być szczególnie istotne w kontekście przyszłych karier zawodowych.
• Portal 2 – rozwija umiejętności rozwiązywania problemów i myślenie przestrzenne. Badania przeprowadzone przez naukowców z Florida State University wykazały, że gra ta może poprawiać zdolności przestrzenne i logiczne myślenie.
• Kerbal Space Program – uczy podstaw fizyki i inżynierii kosmicznej. NASA używa tej gry jako narzędzia edukacyjnego.

Rodzice mogą zachęcać dzieci do grania w gry edukacyjne, ale także proponować gry, które wymagają logicznego myślenia, refleksu czy współpracy zespołowej. Nie każda gra musi mieć charakter stricte edukacyjny – ważne, by pobudzała do myślenia i rozwijała pozytywne umiejętności.

Promowanie zdrowych nawyków

Równowaga między graniem a innymi aktywnościami Jednym z największych wyzwań związanych z grami komputerowymi jest znalezienie odpowiedniej równowagi między światem wirtualnym a rzeczywistością. Z badań przeprowadzonych przez dr Jean Twenge wynika, że dzieci, które spędzają więcej niż 2 godziny dziennie przed ekranami, są bardziej narażone na problemy ze zdrowiem psychicznym. Nadmierne granie może prowadzić do problemów zdrowotnych, społecznych i edukacyjnych, dlatego warto ustalić jasne zasady dotyczące czasu spędzanego na graniu.

Rodzice powinni dbać o to, aby gry nie stały się główną formą spędzania wolnego czasu przez dziecko. Można stosować zasadę „najpierw obowiązki, potem gry”, zachęcając dziecko do aktywności fizycznej, rozwijania pasji poza ekranem oraz utrzymywania relacji z rówieśnikami w świecie offline. Badania z zakresu psychologii rozwojowej wskazują, że dzieci, które uczestniczą w różnorodnych aktywnościach – od sportu przez czytanie po spędzanie czasu na świeżym powietrzu – rozwijają się wszechstronniej i wykazują wyższy poziom dobrostanu psychicznego.

Dobrym pomysłem jest także wdrożenie zasady „ekran za ekran” – na przykład jedna godzina aktywności na świeżym powietrzu pozwala na jedną godzinę gry. Dr Victoria Dunckley, autorka książki „Reset Your Child’s Brain”, zaleca również wprowadzenie „elektronicznych postów” – okresów (np. weekendów) całkowicie wolnych od elektroniki, które mogą pomóc zresetować układ nerwowy dziecka i zmniejszyć uzależnienie od ekranów.